- 1. Alman filozof Immanuel Kant tarafından 1781 yılında yayımlanan 'Saf Aklın Eleştirisi', Batı felsefesinin en önemli eserlerinden biri olarak modern düşüncenin gelişiminde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu ufuk açıcı metinde Kant, deneyim ve anlama yetisi arasındaki karmaşık ilişkiyi ele alarak insan aklının sınırlılıkları ve yetenekleri üzerine titiz bir incelemeye girişir. Deneyimden bağımsız olan a priori bilgi ile deneyimden türetilen a posteriori bilgi arasında ayrım yapan çığır açıcı bir çerçeve önerir. Argümanının merkezinde, insan zihninin dış dünyaya ilişkin algılarımızı şekillendirmede aktif bir rol oynadığı düşüncesi yer alır ve bilgimizin deneyimle başladığını ancak yalnızca deneyimden kaynaklanmadığını ileri sürer. Kant 'aşkın idealizm' kavramını ortaya atarak, deneyim nesnelerinin kendinde-şeyler olmadığını, ancak uzay, zaman ve nedensellik gibi kategoriler tarafından yönetilen insan bilişinin yapıları içinde algılandığını öne sürer. Bu yenilikçi yaklaşım, kendinden öncekilerin dogmatik ampirizmine meydan okumakta ve rasyonalist ve ampirist felsefeleri uzlaştırmaya çalışarak sonuçta metafizik, etik ve epistemoloji için bir temel oluşturmayı amaçlamaktadır. 'Saf Aklın Eleştirisi', insan bilgisinin sınırlarını anlamada çok önemli bir yere sahiptir ve sonraki felsefi söylem üzerinde kalıcı bir etki yaratarak gerçekliğin doğası, algı ve bilimsel akıl yürütmenin olanaklarına ilişkin devam eden tartışmalara davetiye çıkarmıştır.
Kant hangi iki bilgi türünü birbirinden ayırır?
A) Teorik ve pratik
B) Mantıksal ve ampirik
C) A priori ve a posteriori
D) Soyut ve somut
- 2. Kant'ın felsefesinde 'kategoriler' nedir?
A) Ahlaki yasalar
B) Sosyal yapılar
C) Deneyimi yapılandıran doğuştan gelen kavramlar
D) Harici fenomenler
- 3. 'Saf Aklın Eleştirisi'nde Kant metafizik hakkında neyi savunur?
A) Tamamen duyusal verilere dayanır
B) Deneyimin ötesindeki dünya hakkında bilgi sağlayamaz
C) Bilginin en yüksek biçimidir
D) Bu tamamen alakasız
- 4. Kant'ın sentetik a priori yargılar hakkındaki görüşü nedir?
A) Sadece deneyimlerden elde edilirler
B) Tamamen analitiktirler
C) Bilgi için mümkün ve gereklidirler
D) Onlar imkansız
- 5. Kant uzay ve zamanın doğasını nasıl kategorize eder?
A) Sezgi biçimleri olarak
B) Ampirik gerçekler olarak
C) Sosyal yapılar olarak
D) Tamamen soyut kavramlar olarak
- 6. Kant'ın epistemolojisinde 'duyarlılıklar' nasıl bir rol oynar?
A) Toplumsal değerleri yansıtırlar
B) Bilgiyi yapılandıran sezgileri alırlar
C) Ahlaki rehberlik sağlarlar
D) Rasyonel düşünceler üretirler
- 7. 'Kendi içinde şey' kavramı nedir?
A) Mantıksal bir yapı
B) İnsanlar tarafından deneyimlenen gerçeklik
C) Ahlaki ideal
D) İnsan algısından bağımsız gerçeklik
- 8. Kant, ahlaki yasaların neye dayanması gerektiğini ileri sürer?
A) Eylemlerin sonuçları
B) Öznel duygular
C) Kategorik zorunluluk
D) Ampirik kanıtlar
- 9. 'A priori' terimi neyi ifade eder?
A) Deneyimden bağımsız bilgi
B) Sadece deneyime dayalı bilgi
C) Otoriteden edinilen bilgi
D) Öznel olan bilgi
- 10. Kant bilginin hangi iki unsurun ürünü olduğuna inanır?
A) Sezgi ve duygu
B) Yalnızca deneyim ve akıl
C) Otorite ve gelenek
D) Duyarlılık ve anlayış
- 11. Kant 'ampirik bilgi' ile ne kastetmektedir?
A) Deneyimlerden elde edilen bilgi
B) Sadece ahlak hakkında bilgi
C) Varsayılan bilgi
D) Tamamen rasyonel olan bilgi
- 12. Gerçeklikle ilişkili olarak Kant'ın idealizmi ne iddia eder?
A) Duygular gerçekliği şekillendirir
B) Sadece rasyonel varlıklar gerçeğe erişebilir
C) Dünyayı sadece algılarımız aracılığıyla bilebiliriz
D) Gerçeklik algıdan bağımsız olarak vardır
- 13. Kant'a göre insan aklının temel sınırlaması nedir?
A) Her zaman hataya açıktır
B) Sadece duygularla ilgilenir
C) Her şeyi bilebilir
D) Noumenal dünyayı bilemez
- 14. Kant zamanın doğası hakkında neyi savunur?
A) Bu bir yanılsamadır
B) İnsan sezgisinin gerekli bir biçimidir
C) Sadece sosyal olarak inşa edilmiştir
D) Tamamen nesneldir
- 15. Kant'ın etiğinde 'kategorik zorunluluk' kavramının önemi nedir?
A) Duygusal yargılara dayanır
B) Tüm rasyonel varlıklar için geçerli olan evrensel bir ahlak yasasıdır
C) Sadece belirli durumlar için geçerlidir
D) Toplumsal normlara dayanır
- 16. Kant'ın felsefesinde 'Ding an sich' terimi neyi ifade eder?
A) Olağanüstü gerçeklik.
B) Kurgulanmış kavram.
C) Ampirik gözlem.
D) Kendinde şey.
- 17. Kant'ın çalışmaları hangi felsefi akımın temellerini atmıştır?
A) Varoluşçuluk.
B) Mantıksal Pozitivizm.
C) Alman İdealizmi.
D) Faydacılık.
|