- 1. Alman filozof Immanuel Kant tarafından 1781 yılında yayımlanan 'Saf Aklın Eleştirisi', Batı felsefesinin en önemli eserlerinden biri olarak modern düşüncenin gelişiminde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu ufuk açıcı metinde Kant, deneyim ve anlama yetisi arasındaki karmaşık ilişkiyi ele alarak insan aklının sınırlılıkları ve yetenekleri üzerine titiz bir incelemeye girişir. Deneyimden bağımsız olan a priori bilgi ile deneyimden türetilen a posteriori bilgi arasında ayrım yapan çığır açıcı bir çerçeve önerir. Argümanının merkezinde, insan zihninin dış dünyaya ilişkin algılarımızı şekillendirmede aktif bir rol oynadığı düşüncesi yer alır ve bilgimizin deneyimle başladığını ancak yalnızca deneyimden kaynaklanmadığını ileri sürer. Kant 'aşkın idealizm' kavramını ortaya atarak, deneyim nesnelerinin kendinde-şeyler olmadığını, ancak uzay, zaman ve nedensellik gibi kategoriler tarafından yönetilen insan bilişinin yapıları içinde algılandığını öne sürer. Bu yenilikçi yaklaşım, kendinden öncekilerin dogmatik ampirizmine meydan okumakta ve rasyonalist ve ampirist felsefeleri uzlaştırmaya çalışarak sonuçta metafizik, etik ve epistemoloji için bir temel oluşturmayı amaçlamaktadır. 'Saf Aklın Eleştirisi', insan bilgisinin sınırlarını anlamada çok önemli bir yere sahiptir ve sonraki felsefi söylem üzerinde kalıcı bir etki yaratarak gerçekliğin doğası, algı ve bilimsel akıl yürütmenin olanaklarına ilişkin devam eden tartışmalara davetiye çıkarmıştır.
Kant hangi iki bilgi türünü birbirinden ayırır?
A) A priori ve a posteriori
B) Teorik ve pratik
C) Soyut ve somut
D) Mantıksal ve ampirik
- 2. Kant'ın felsefesinde 'kategoriler' nedir?
A) Ahlaki yasalar
B) Sosyal yapılar
C) Deneyimi yapılandıran doğuştan gelen kavramlar
D) Harici fenomenler
- 3. 'Saf Aklın Eleştirisi'nde Kant metafizik hakkında neyi savunur?
A) Bilginin en yüksek biçimidir
B) Deneyimin ötesindeki dünya hakkında bilgi sağlayamaz
C) Tamamen duyusal verilere dayanır
D) Bu tamamen alakasız
- 4. Kant'ın sentetik a priori yargılar hakkındaki görüşü nedir?
A) Onlar imkansız
B) Bilgi için mümkün ve gereklidirler
C) Sadece deneyimlerden elde edilirler
D) Tamamen analitiktirler
- 5. Kant uzay ve zamanın doğasını nasıl kategorize eder?
A) Sosyal yapılar olarak
B) Ampirik gerçekler olarak
C) Tamamen soyut kavramlar olarak
D) Sezgi biçimleri olarak
- 6. Kant'ın epistemolojisinde 'duyarlılıklar' nasıl bir rol oynar?
A) Toplumsal değerleri yansıtırlar
B) Bilgiyi yapılandıran sezgileri alırlar
C) Rasyonel düşünceler üretirler
D) Ahlaki rehberlik sağlarlar
- 7. 'Kendi içinde şey' kavramı nedir?
A) İnsanlar tarafından deneyimlenen gerçeklik
B) Ahlaki ideal
C) İnsan algısından bağımsız gerçeklik
D) Mantıksal bir yapı
- 8. Kant, ahlaki yasaların neye dayanması gerektiğini ileri sürer?
A) Kategorik zorunluluk
B) Eylemlerin sonuçları
C) Ampirik kanıtlar
D) Öznel duygular
- 9. 'A priori' terimi neyi ifade eder?
A) Deneyimden bağımsız bilgi
B) Öznel olan bilgi
C) Otoriteden edinilen bilgi
D) Sadece deneyime dayalı bilgi
- 10. Kant bilginin hangi iki unsurun ürünü olduğuna inanır?
A) Duyarlılık ve anlayış
B) Yalnızca deneyim ve akıl
C) Sezgi ve duygu
D) Otorite ve gelenek
- 11. Kant 'ampirik bilgi' ile ne kastetmektedir?
A) Varsayılan bilgi
B) Sadece ahlak hakkında bilgi
C) Deneyimlerden elde edilen bilgi
D) Tamamen rasyonel olan bilgi
- 12. Gerçeklikle ilişkili olarak Kant'ın idealizmi ne iddia eder?
A) Sadece rasyonel varlıklar gerçeğe erişebilir
B) Duygular gerçekliği şekillendirir
C) Gerçeklik algıdan bağımsız olarak vardır
D) Dünyayı sadece algılarımız aracılığıyla bilebiliriz
- 13. Kant'a göre insan aklının temel sınırlaması nedir?
A) Noumenal dünyayı bilemez
B) Her zaman hataya açıktır
C) Her şeyi bilebilir
D) Sadece duygularla ilgilenir
- 14. Kant zamanın doğası hakkında neyi savunur?
A) Bu bir yanılsamadır
B) Sadece sosyal olarak inşa edilmiştir
C) İnsan sezgisinin gerekli bir biçimidir
D) Tamamen nesneldir
- 15. Kant'ın etiğinde 'kategorik zorunluluk' kavramının önemi nedir?
A) Duygusal yargılara dayanır
B) Toplumsal normlara dayanır
C) Tüm rasyonel varlıklar için geçerli olan evrensel bir ahlak yasasıdır
D) Sadece belirli durumlar için geçerlidir
- 16. Kant'ın felsefesinde 'Ding an sich' terimi neyi ifade eder?
A) Ampirik gözlem.
B) Kendinde şey.
C) Olağanüstü gerçeklik.
D) Kurgulanmış kavram.
- 17. Kant'ın çalışmaları hangi felsefi akımın temellerini atmıştır?
A) Varoluşçuluk.
B) Alman İdealizmi.
C) Mantıksal Pozitivizm.
D) Faydacılık.
|