- 1. Levha tektoniği jeolojisi, Dünya yüzeyinin dinamik doğasını litosferi oluşturan büyük levhaların hareketiyle açıklayan yerbiliminin temel bir yönüdür. Yirminci yüzyılın ortalarında formüle edilen bu teori, altlarındaki yarı akışkan astenosfer üzerinde yüzen bu tektonik plakaların manto içindeki konvektif akımlar nedeniyle nasıl sürekli yer değiştirdiğini açıklamaktadır. Bu levhalar arasındaki etkileşimler, dağların oluşumu, depremler ve volkanik faaliyetler de dahil olmak üzere sayısız jeolojik olaydan sorumludur. Levhaların buluştuğu sınırlar, her biri farklı jeolojik süreçler ve özelliklerle karakterize edilen ıraksak, yakınsak veya dönüşüm olarak kategorize edilebilir. Örneğin, Orta Atlantik Sırtı gibi ıraksak sınırlarda, levhalar birbirinden ayrılarak magmanın yükselmesini ve yeni kabuk oluşturmasını sağlar. Buna karşılık, Hint ve Avrasya plakalarının çarpıştığı Himalayalar gibi yakınsak sınırlarda, önemli jeolojik yükselme meydana gelir ve bu da yüksek sıradağlarla sonuçlanır. San Andreas Fayı ile örneklendirilen dönüşüm sınırları, yanal kayma hareketi ile işaretlenir ve önemli sismik aktivite üretmesiyle bilinir. Levha tektoniği çalışmaları, fosil kayıtlarının ve iklim bölgelerinin dağılımı gibi Dünya'nın geçmişine dair anlayışımızı geliştirmekle kalmaz, aynı zamanda insan toplumları üzerindeki etkilerini hafifletmek için gerekli olan jeolojik tehlikeleri tahmin etmede de kritik bir rol oynar.
Levha tektoniği teorisi öncelikle neyle ilgilidir?
A) Dünya atmosferinin bileşimi.
B) Dünya'nın litosferinin hareketi.
C) Dinozor fosillerinin tarihi.
D) Yer kabuğunda bulunan kaya türleri.
- 2. İki levhanın birbirinden uzaklaştığı sınıra ne ad verilir?
A) Farklı sınırlar.
B) Dönüşüm sınırı.
C) Yakınsak sınır.
D) Yitim bölgesi.
- 3. Bir tektonik levhanın diğerinin altına girdiği süreç için kullanılan terim nedir?
A) Rifting.
B) Dalma-batma.
C) Ayrışma.
D) Yükselme.
- 4. Tektonik plakaların hareketini yönlendiren nedir?
A) Deniz tabanı yayılması.
B) Manto konveksiyonu.
C) Manyetik alanlar.
D) Yalnız yerçekimi.
- 5. En büyük tektonik levha hangisidir?
A) Afrika Tabağı.
B) Pasifik Tabağı.
C) Kuzey Amerika Tabağı.
D) Avrasya Plakası.
- 6. Yatay yer değiştirme ile karakterize edilen fay türü hangisidir?
A) Ters arıza.
B) İtme hatası.
C) Normal arıza.
D) Çarpma-kayma fayı.
- 7. İki levha çarpıştığında hangi sınır oluşur?
A) Yukarıdakilerin hiçbiri.
B) Farklı sınırlar.
C) Dönüşüm sınırı.
D) Yakınsak sınır.
- 8. Depremleri ölçmek için yaygın olarak hangi alet kullanılır?
A) Anemometre.
B) Termometre.
C) Barometre.
D) Sismograf.
- 9. Ateş Çemberi ne ile bilinir?
A) Çöl manzaraları.
B) Düz ovalar.
C) Yüksek volkanik ve deprem aktivitesi.
D) Bol miktarda fosil.
- 10. İki tektonik levha birbirinin yanından kayarak geçtiğinde hangi jeolojik özellik oluşur?
A) Arıza.
B) Volkan.
C) Hendek.
D) Rift.
- 11. Hangi terim tektonik bir plakanın kenarını ifade eder?
A) Okyanus tabanı.
B) Kıta sahanlığı.
C) Levha sınırı.
D) Dağ silsilesi.
- 12. Ne tür bir stres normal hatalara neden olur?
A) Kayma Gerilmesi
B) Sıkıştırma Stresi
C) Gerilimli Stres
D) Hidrostatik Stres
- 13. Hangi jeolojik özellikler levha tektoniği ile oluşur?
A) Buzullar, Çöller, Mağaralar
B) Fosiller, Sedimanlar, Havzalar
C) Dağlar, Depremler, Volkanlar
D) Nehirler, Göller, Vahalar
- 14. Hangi jeolojik olay dönüşüm sınırları ile en yakından ilişkilidir?
A) Dağ inşası
B) Depremler
C) Rift vadileri
D) Volkanik patlamalar
- 15. Bundan 200 milyon yıl önce var olan süper kıtanın adı neydi?
A) Gondwana
B) Rodinia
C) Laurasia
D) Pangaea
- 16. Hangi kaya türü öncelikle ıraksak sınırlarda oluşur?
A) Magmatik kaya
B) Metamorfik kaya
C) Killi kaya
D) Tortul kayaç
|