- 1. Alman filozof Immanuel Kant tarafından 1781 yılında yayımlanan 'Saf Aklın Eleştirisi', Batı felsefesinin en önemli eserlerinden biri olarak modern düşüncenin gelişiminde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu ufuk açıcı metinde Kant, deneyim ve anlama yetisi arasındaki karmaşık ilişkiyi ele alarak insan aklının sınırlılıkları ve yetenekleri üzerine titiz bir incelemeye girişir. Deneyimden bağımsız olan a priori bilgi ile deneyimden türetilen a posteriori bilgi arasında ayrım yapan çığır açıcı bir çerçeve önerir. Argümanının merkezinde, insan zihninin dış dünyaya ilişkin algılarımızı şekillendirmede aktif bir rol oynadığı düşüncesi yer alır ve bilgimizin deneyimle başladığını ancak yalnızca deneyimden kaynaklanmadığını ileri sürer. Kant 'aşkın idealizm' kavramını ortaya atarak, deneyim nesnelerinin kendinde-şeyler olmadığını, ancak uzay, zaman ve nedensellik gibi kategoriler tarafından yönetilen insan bilişinin yapıları içinde algılandığını öne sürer. Bu yenilikçi yaklaşım, kendinden öncekilerin dogmatik ampirizmine meydan okumakta ve rasyonalist ve ampirist felsefeleri uzlaştırmaya çalışarak sonuçta metafizik, etik ve epistemoloji için bir temel oluşturmayı amaçlamaktadır. 'Saf Aklın Eleştirisi', insan bilgisinin sınırlarını anlamada çok önemli bir yere sahiptir ve sonraki felsefi söylem üzerinde kalıcı bir etki yaratarak gerçekliğin doğası, algı ve bilimsel akıl yürütmenin olanaklarına ilişkin devam eden tartışmalara davetiye çıkarmıştır.
Kant hangi iki bilgi türünü birbirinden ayırır?
A) Teorik ve pratik
B) Mantıksal ve ampirik
C) A priori ve a posteriori
D) Soyut ve somut
- 2. Kant'ın felsefesinde 'kategoriler' nedir?
A) Ahlaki yasalar
B) Harici fenomenler
C) Sosyal yapılar
D) Deneyimi yapılandıran doğuştan gelen kavramlar
- 3. 'Saf Aklın Eleştirisi'nde Kant metafizik hakkında neyi savunur?
A) Bilginin en yüksek biçimidir
B) Tamamen duyusal verilere dayanır
C) Deneyimin ötesindeki dünya hakkında bilgi sağlayamaz
D) Bu tamamen alakasız
- 4. Kant'ın sentetik a priori yargılar hakkındaki görüşü nedir?
A) Bilgi için mümkün ve gereklidirler
B) Tamamen analitiktirler
C) Sadece deneyimlerden elde edilirler
D) Onlar imkansız
- 5. Kant uzay ve zamanın doğasını nasıl kategorize eder?
A) Tamamen soyut kavramlar olarak
B) Ampirik gerçekler olarak
C) Sosyal yapılar olarak
D) Sezgi biçimleri olarak
- 6. Kant'ın epistemolojisinde 'duyarlılıklar' nasıl bir rol oynar?
A) Rasyonel düşünceler üretirler
B) Ahlaki rehberlik sağlarlar
C) Toplumsal değerleri yansıtırlar
D) Bilgiyi yapılandıran sezgileri alırlar
- 7. 'Kendi içinde şey' kavramı nedir?
A) İnsanlar tarafından deneyimlenen gerçeklik
B) Ahlaki ideal
C) Mantıksal bir yapı
D) İnsan algısından bağımsız gerçeklik
- 8. Kant, ahlaki yasaların neye dayanması gerektiğini ileri sürer?
A) Öznel duygular
B) Eylemlerin sonuçları
C) Kategorik zorunluluk
D) Ampirik kanıtlar
- 9. 'A priori' terimi neyi ifade eder?
A) Sadece deneyime dayalı bilgi
B) Deneyimden bağımsız bilgi
C) Otoriteden edinilen bilgi
D) Öznel olan bilgi
- 10. Kant bilginin hangi iki unsurun ürünü olduğuna inanır?
A) Duyarlılık ve anlayış
B) Otorite ve gelenek
C) Sezgi ve duygu
D) Yalnızca deneyim ve akıl
- 11. Kant 'ampirik bilgi' ile ne kastetmektedir?
A) Sadece ahlak hakkında bilgi
B) Varsayılan bilgi
C) Deneyimlerden elde edilen bilgi
D) Tamamen rasyonel olan bilgi
- 12. Gerçeklikle ilişkili olarak Kant'ın idealizmi ne iddia eder?
A) Gerçeklik algıdan bağımsız olarak vardır
B) Dünyayı sadece algılarımız aracılığıyla bilebiliriz
C) Sadece rasyonel varlıklar gerçeğe erişebilir
D) Duygular gerçekliği şekillendirir
- 13. Kant'a göre insan aklının temel sınırlaması nedir?
A) Noumenal dünyayı bilemez
B) Her şeyi bilebilir
C) Her zaman hataya açıktır
D) Sadece duygularla ilgilenir
- 14. Kant zamanın doğası hakkında neyi savunur?
A) Bu bir yanılsamadır
B) Sadece sosyal olarak inşa edilmiştir
C) İnsan sezgisinin gerekli bir biçimidir
D) Tamamen nesneldir
- 15. Kant'ın etiğinde 'kategorik zorunluluk' kavramının önemi nedir?
A) Sadece belirli durumlar için geçerlidir
B) Tüm rasyonel varlıklar için geçerli olan evrensel bir ahlak yasasıdır
C) Toplumsal normlara dayanır
D) Duygusal yargılara dayanır
- 16. Kant'ın felsefesinde 'Ding an sich' terimi neyi ifade eder?
A) Olağanüstü gerçeklik.
B) Kurgulanmış kavram.
C) Kendinde şey.
D) Ampirik gözlem.
- 17. Kant'ın çalışmaları hangi felsefi akımın temellerini atmıştır?
A) Mantıksal Pozitivizm.
B) Varoluşçuluk.
C) Alman İdealizmi.
D) Faydacılık.
|