- 1. Levha tektoniği jeolojisi, Dünya yüzeyinin dinamik doğasını litosferi oluşturan büyük levhaların hareketiyle açıklayan yerbiliminin temel bir yönüdür. Yirminci yüzyılın ortalarında formüle edilen bu teori, altlarındaki yarı akışkan astenosfer üzerinde yüzen bu tektonik plakaların manto içindeki konvektif akımlar nedeniyle nasıl sürekli yer değiştirdiğini açıklamaktadır. Bu levhalar arasındaki etkileşimler, dağların oluşumu, depremler ve volkanik faaliyetler de dahil olmak üzere sayısız jeolojik olaydan sorumludur. Levhaların buluştuğu sınırlar, her biri farklı jeolojik süreçler ve özelliklerle karakterize edilen ıraksak, yakınsak veya dönüşüm olarak kategorize edilebilir. Örneğin, Orta Atlantik Sırtı gibi ıraksak sınırlarda, levhalar birbirinden ayrılarak magmanın yükselmesini ve yeni kabuk oluşturmasını sağlar. Buna karşılık, Hint ve Avrasya plakalarının çarpıştığı Himalayalar gibi yakınsak sınırlarda, önemli jeolojik yükselme meydana gelir ve bu da yüksek sıradağlarla sonuçlanır. San Andreas Fayı ile örneklendirilen dönüşüm sınırları, yanal kayma hareketi ile işaretlenir ve önemli sismik aktivite üretmesiyle bilinir. Levha tektoniği çalışmaları, fosil kayıtlarının ve iklim bölgelerinin dağılımı gibi Dünya'nın geçmişine dair anlayışımızı geliştirmekle kalmaz, aynı zamanda insan toplumları üzerindeki etkilerini hafifletmek için gerekli olan jeolojik tehlikeleri tahmin etmede de kritik bir rol oynar.
Levha tektoniği teorisi öncelikle neyle ilgilidir?
A) Dinozor fosillerinin tarihi.
B) Dünya atmosferinin bileşimi.
C) Dünya'nın litosferinin hareketi.
D) Yer kabuğunda bulunan kaya türleri.
- 2. İki levhanın birbirinden uzaklaştığı sınıra ne ad verilir?
A) Dönüşüm sınırı.
B) Farklı sınırlar.
C) Yitim bölgesi.
D) Yakınsak sınır.
- 3. Bir tektonik levhanın diğerinin altına girdiği süreç için kullanılan terim nedir?
A) Rifting.
B) Dalma-batma.
C) Ayrışma.
D) Yükselme.
- 4. Tektonik plakaların hareketini yönlendiren nedir?
A) Manyetik alanlar.
B) Manto konveksiyonu.
C) Yalnız yerçekimi.
D) Deniz tabanı yayılması.
- 5. En büyük tektonik levha hangisidir?
A) Kuzey Amerika Tabağı.
B) Avrasya Plakası.
C) Pasifik Tabağı.
D) Afrika Tabağı.
- 6. Yatay yer değiştirme ile karakterize edilen fay türü hangisidir?
A) Ters arıza.
B) Normal arıza.
C) İtme hatası.
D) Çarpma-kayma fayı.
- 7. İki levha çarpıştığında hangi sınır oluşur?
A) Farklı sınırlar.
B) Yakınsak sınır.
C) Dönüşüm sınırı.
D) Yukarıdakilerin hiçbiri.
- 8. Depremleri ölçmek için yaygın olarak hangi alet kullanılır?
A) Sismograf.
B) Anemometre.
C) Barometre.
D) Termometre.
- 9. Ateş Çemberi ne ile bilinir?
A) Yüksek volkanik ve deprem aktivitesi.
B) Çöl manzaraları.
C) Düz ovalar.
D) Bol miktarda fosil.
- 10. İki tektonik levha birbirinin yanından kayarak geçtiğinde hangi jeolojik özellik oluşur?
A) Hendek.
B) Arıza.
C) Rift.
D) Volkan.
- 11. Hangi terim tektonik bir plakanın kenarını ifade eder?
A) Okyanus tabanı.
B) Dağ silsilesi.
C) Kıta sahanlığı.
D) Levha sınırı.
- 12. Ne tür bir stres normal hatalara neden olur?
A) Sıkıştırma Stresi
B) Kayma Gerilmesi
C) Hidrostatik Stres
D) Gerilimli Stres
- 13. Hangi jeolojik özellikler levha tektoniği ile oluşur?
A) Fosiller, Sedimanlar, Havzalar
B) Buzullar, Çöller, Mağaralar
C) Nehirler, Göller, Vahalar
D) Dağlar, Depremler, Volkanlar
- 14. Hangi jeolojik olay dönüşüm sınırları ile en yakından ilişkilidir?
A) Rift vadileri
B) Dağ inşası
C) Depremler
D) Volkanik patlamalar
- 15. Bundan 200 milyon yıl önce var olan süper kıtanın adı neydi?
A) Rodinia
B) Gondwana
C) Laurasia
D) Pangaea
- 16. Hangi kaya türü öncelikle ıraksak sınırlarda oluşur?
A) Metamorfik kaya
B) Tortul kayaç
C) Magmatik kaya
D) Killi kaya
|